به گزارش ایران اکونا به نقل از خبرنگار مهر، ایران تنگه هرمز را کنترل می‌کند که تقریباً ۲۰ درصد از صادرات نفت جهان از آن عبور می‌کند. هرگونه تهدیدی برای کشتیرانی در این کریدور - چه از طریق اقدام نظامی مستقیم، محاصره یا افزایش هزینه‌های بیمه و حمل و نقل - فوراً عرضه جهانی را محدود کرده و قیمت‌ها را بالاتر می‌برد. با توجه به ماهیت متعادل بازارهای جهانی نفت خام، حتی اختلالات کوچک نیز می‌توانند باعث افزایش شدید قیمت‌ها شوند و بر حاشیه سود پالایشگاه‌ها تأثیر بگذارند و هزینه‌های قابل توجهی را در سراسر حمل و نقل، تولید و زنجیره‌های تأمین مواد غذایی در سراسر جهان اضافه کنند.
اگر قیمت سوخت افزایش یابد، این امر می‌تواند در قیمت‌های بالاتر سوخت‌های زیستی منعکس شود که به نوبه خود تقاضا برای غلات را افزایش می‌دهد. بنابراین قیمت بالاتری برای خریدهای آتی غلات خواهیم داشت.
حسین شیرزاد، کارشناس و تحلیلگر مسائل کشاورزی توسعه در یادداشتی اختصاصی برای خبرگزاری مهر نوشت، تشدید تنش‌ها بین ایران و اسرائیل، علیرغم آتش‌بس اخیر، صنعت کشاورزی برزیل را در حالت آماده‌باش نگه می‌دارد. با ورود ایالات متحده به این درگیری و حملات به خاک ایران، سناریوی ژئوپلیتیکی همچنان ناپایدار است و در حال حاضر بخش‌های حساسی مانند تأمین نهاده‌ها و لجستیک بین‌المللی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
نگرانی‌ها در صنعت کشاورزی برزیل
ادامه جنگ ممکن است دور از ذهن به نظر برسد، اما پیامدهای آن در حال حاضر به درب روستاهای برزیل کوبیده می‌شود و در حال حاضر بخش کشاورزی برزیل را تحت تأثیر قرار داده است.
طبق داده‌های EIA (اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده)، ایران سومین ذخایر بزرگ نفت جهان را دارد. افزایش قیمت بشکه که از ۷۵ دلار آمریکا فراتر رفته است، سوخت دریایی را گران‌تر می‌کند و بر هزینه‌های واردات کود و سموم کشاورزی فشار می‌آورد. اوره ایران که حدود ۲۰ درصد از واردات برزیل را تشکیل می‌دهد، هم به دلیل افزایش هزینه‌ها و هم به دلیل تهدید محاصره لجستیکی در بنادر و تنگه استراتژیک هرمز، وارد مسیر ریسک می‌شود و چالش‌های عمده‌ای در زنجیره تأمین و ارزش کشاورزی به وجود خواهد آورد.
تأثیر جنگ بر افغانستان و پاکستان
دو کشور همسایه اکنون تأثیر جنگ ایران و اسرائیل را به خوبی احساس می‌کنند. این جنگ افغانستان را هم مشوش کرده است. ایران علاوه بر تحمل فشار بحران پناهندگان افغان، سایر کالاها یعنی برخی از محصولات لبنی و غلات و صیفی‌جات را نیز به افغانستان تأمین می‌کند و نگرانی گسترده‌ای وجود دارد که جنگ بین اسرائیل و ایران می‌تواند جریان تجارت را مختل کند. حتی افغانستان هم در بحبوحه جنگ ایران و اسرائیل برای تأمین برخی از مواد غذایی به روسیه روی آورده است. عطاالله عمری، وزیر کشاورزی افغانستان به رویترز گفت که این کشور در حال مذاکره با روسیه برای واردات برخی مواد غذایی است، زیرا درگیری بین اسرائیل و ایران یکی از بزرگترین شرکای تجاری افغانستان، خطر قطع منابع غذایی را به همراه دارد.
در پاکستان نیز صنعت ماهیگیری بلوچستان، ستون اقتصاد ساحلی آن محسوب می‌شود و جنگ باعث شده است که پاکستان مرز خود با ایران را ببندد این سیاست هم ورود سوخت و هم صادرات ماهی را مختل کرد در پاکستان نیز صنعت ماهیگیری بلوچستان، ستون اقتصاد ساحلی آن محسوب می‌شود و جنگ باعث شده است که پاکستان مرز خود با ایران را ببندد این سیاست هم ورود سوخت و هم صادرات ماهی را مختل کرد. این ضربه مضاعف، جوامع ماهیگیری را که از قبل از تأثیرات تغییرات اقلیمی و ماهیگیری بی‌رویه رنج می‌بردند، فلج کرده است. بلوچستان تقریباً ۷۷۰ کیلومتر خط ساحلی در امتداد دریا دارد که با بیش از ۱۶ هزار قایق ثبت شده و ۶ هزار قایق کوچک‌تر ثبت نشده نقش مهمی در شیلات کشور ایفا می‌کنند.
بسیاری از جمعیت بلوچ منطقه ماهیگیر و «دارنده خال» محسوب می‌شوند. در گوادر دارنده خال به کسی اطلاق می‌شود که توسط دولت به عنوان تاجر ماهی تأیید شده است. ماهیگیران این استان سالانه حدود ۳۴۰ هزار تن صید می‌کنند که ارزش بازار آن تقریباً ۱۹.۹ میلیارد روپیه پاکستان (۷۰.۱ میلیون دلار آمریکا) است. حال در کل جنوب غربی، تجارت ماهی و سوخت به دلیل بسته شدن مرز با ایران فلج شده است.
ماهی تن بلوچستان عموماً برای اکثر بازارهای بین‌المللی به اندازه کافی باکیفیت نیست و همین امر ایران را به یکی از معدود مکان‌هایی تبدیل می‌کند که حاضر است برای آن پول خوبی بپردازد. ایران قیمت‌هایی بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ روپیه پاکستان (۱.۰۶ تا ۲.۴۷ دلار آمریکا) برای هر کیلو گرم ارائه می‌دهد و ارزش کل سالانه این تجارت صادراتی حدود ۱۵ تا ۳۵ میلیون روپیه پاکستان (۵۲۹۰۰ تا ۱۲۳۳۰۰ دلار آمریکا) تخمین زده می‌شود. بدون دسترسی به بازار ایران، کل صنعت ماهیگیری تن ماهی در آستانه فروپاشی است و درآمد و اشتغال جوامع آسیب‌دیده را تهدید می‌کند. بیشتر ماهی تن و سایر [ماهی‌های] تجاری از بلوچستان به ایران از طریق تجارت پایاپای صادر می‌شوند، جایی که ماهیگیران اغلب صید خود، از جمله ماهی تن را با بنزین و گازوئیل مبادله می‌کنند.
تجارت پایاپای معمولاً از طریق قایق‌های تندروی ایرانی که هم در ایران و هم در پاکستان ثبت شده‌اند، انجام می‌شود. آنها با سفر به مناطق ساحلی در اطراف مرز دو کشور و همچنین مکان‌های تخلیه در بلوچستان مانند گوادر و جیوانی، ماهی را از ماهیگیران پاکستانی دریافت می‌کنند. جنگ، افزایش قیمت سوخت و فروپاشی بازار صادرات صید، بسیاری از قایق‌ها را از رفتن به دریا باز داشته و جوامع ساحلی را از ماهی ارزان‌تری که برای غذا و شغل به آن متکی بودند، محروم کرده است. اگرچه جوامع ماهیگیری بلوچستان که پیش از این نیز تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و زیرساخت‌های ضعیف قرار داشتند اکنون با توجه به بسته شدن مرزها و توقف صادرات ماهی و تأمین سوخت، با ویرانی اقتصادی روبرو هستند از سوی دیگر زنان شاغل در فرآوری ماهی با کاهش دستمزد مواجه بوده و فروشندگان کوچک نمی‌توانند ماهی ارزان برای فروش پیدا کنند. فقرا نیز توانایی خرید مرغ یا گوشت را ندارند. اگر این وضعیت ادامه یابد، می‌تواند بحران جدی امنیت غذایی و تغذیه را ایجاد کند.
نگرانی هندی‌ها در مبادلات تجاری کشاورزی با ایران
تجاوز اسرائیل به ایران بر صادرات کشاورزی هند هم تأثیر می‌گذارد. ایران یکی از بزرگترین خریداران برنج باسماتی هند به ویژه از پنجاب و هاریانا است. درگیری ایران و اسرائیل صادرات کشاورزی هند، به خصوص برنج باسماتی را مختل کرده است. ایالت پنجاب که تقریباً ۴۰ درصد از صادرات برنج باسماتی هند را تشکیل می‌دهد، به ویژه نگران است.
ایران یکی از خریداران کلیدی است که با جنگ سفارشات خود را کاهش داده است که منجر به کاهش قیمت‌ها و تأخیر در پرداخت‌ها شده است. حال، صادرکنندگان و کشاورزان به ویژه در پنجاب از ضررهای عمده می‌ترسند. هند تجارت قابل توجهی با ایران و اسرائیل دارد. اوضاع در غرب آسیا صادرات برنج باسماتی را در معرض خطر قرار داده است. صادرکنندگان با تأخیر در پرداخت‌ها مواجه هستند و انتظار می‌رود قیمت‌ها بیشتر کاهش یابد. تنش در منطقه چالش بزرگی برای بخش صادرات هند است. به اعتقاد هندی‌ها، تشدید درگیری نظامی بین ایران و اسرائیل بر تجارت جهانی تأثیر می‌گذارد و صادرات کشاورزی هند نیز از این قاعده مستثنی نیست.
ایران خریدار اصلی برنج باسماتی و سایر محصولات کشاورزی هند است. کاهش سفارشات، تأخیر در ارسال و اختلال در پرداخت‌ها بر صادرات تأثیر می‌گذارد که می‌تواند بر کشاورزان هندی نیز تأثیر بگذارد ایران خریدار اصلی برنج باسماتی و سایر محصولات کشاورزی هند است. کاهش سفارشات، تأخیر در ارسال و اختلال در پرداخت‌ها بر صادرات تأثیر می‌گذارد که می‌تواند بر کشاورزان هندی نیز تأثیر بگذارد. تقریباً ۶۰ تا ۷۰ درصد از صادرات برنج باسماتی هند به غرب و آسیای مرکزی معطوف می‌شود. در سال مالی ۲۰۲۴-۲۰۲۵، هند برنج باسماتی به ارزش تقریبی ۶۴۰۰ کرور روپیه به ایران صادر کرد. با این حال، با وخیم‌تر شدن اوضاع در منطقه، سفارشات جدید از ایران تقریباً متوقف شده است که منجر به کاهش قیمت برنج باسماتی شده است. قیمت صادرات به حدود ۹۰۰ تا ۹۵۰ دلار در هر تن کاهش یافته است که نسبت به بیش از ۱۲۰۰ دلار در هر تن در سال گذشته کاهش یافته است.
به نظر تجار هندی، پاکستان، به دلیل مزیت جغرافیایی خود، می‌تواند صادرات برنج باسماتی خود به ایران را از طریق تجارت تهاتری افزایش دهد. گفتنی است که در سال ۲۰۱۹، پس از تحریم‌های آمریکا علیه ایران، هند مجبور شد واردات نفت خام از این کشور را متوقف کند. در آن زمان، برنج باسماتی و سایر صادرات نیز تحت تأثیر قرار گرفتند. وضعیت فعلی ضربه دیگری به تجارت هند و ایران است. به دلیل افزایش تنش‌ها بین ایران و اسرائیل، قیمت برنج باسماتی در ماه آوریل به ۷۵ تا ۸۰ روپیه در هر کیلو گرم کاهش یافت. اگرچه با افزایش خرید ایران و سایر کشورهای منطقه برای امنیت غذایی، قیمت‌ها تا حدودی بهبود یافت، اما انتظار می‌رود تشدید درگیری‌ها دوباره قیمت‌ها را کاهش دهد.
ایران علاوه بر برنج باسماتی از هند کنجاله سویا، چای، حبوبات و ادویه‌جات نیز وارد می‌کند. در سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۵ هند کالاهای کشاورزی به ارزش ۱۱۲۰۰ کرور روپیه به ایران صادر کرد که شامل تقریباً ۱۵۰۰ کرور روپیه کنجاله سویا و ۷۰۰ کرور روپیه چای بود. هند مقدار زیادی پسته و بادام مامرا از ایران وارد می‌کند. به دلیل درگیری، عرضه این میوه‌های خشک مختل شده و منجر به افزایش قیمت ۵۰ تا ۶۰ روپیه در هر کیلو گرم در بازارهای هند شده است.
سخن پایانی
تجاوز اسرائیل به ایران را نباید فقط به مثابه یک نگرانی ژئوپلیتیکی در نظر داشت بلکه این جنگ تهدیدی مستقیم برای زنجیره‌های تأمین جهانی غذا به ویژه برای کالاهای کلیدی مانند شکر، سویا و ذرت است که روزانه میلیاردها دلار از طریق آنها جابجا می‌شود. جنگ بین ایران و اسرائیل بسیار فراتر از یک درگیری منطقه‌ای است. این جنگ مستقیماً بر اقتصاد جهانی به خصوص ویژه تجارت کالاهای کشاورزی مانند شکر، سویا و ذرت تأثیر می‌گذارد. این جنگ نشان داد که ادامه ماجراجویی‌های اسرائیل غاصب در خاورمیانه می‌تواند بازارهای جهانی انرژی را بی‌ثبات کرده و نگرانی‌هایی را در مورد اختلالات احتمالی در تأمین انرژی جهانی ایجاد کند.
ایران یک تولیدکننده عمده نفت خام با ذخایر قابل توجه گاز طبیعی است، علاوه بر این، تنگه هرمز که حدود ۲۰ درصد از نفت جهان از آن عبور می‌کند، در جوار ایران قرار دارد. هرگونه تهدیدی برای این کریدور حیاتی می‌تواند به طور قابل توجهی تأمین جهانی را محدود کند ایران یک تولیدکننده عمده نفت خام با ذخایر قابل توجه گاز طبیعی است، علاوه بر این، تنگه هرمز که حدود ۲۰ درصد از نفت جهان از آن عبور می‌کند، در جوار ایران قرار دارد. هرگونه تهدیدی برای این کریدور حیاتی می‌تواند به طور قابل توجهی تأمین جهانی را محدود کند. قیمت انرژی در واکنش به این افزایش بالا رفته است. از ۱۲ تا ۱۷ ژوئن، قیمت آتی نفت خام برنت در نزدیکی این منطقه ۱۲ درصد افزایش یافته و به ۵۶.۹۵ پوند در هر بشکه رسیده است که بالاترین قیمت از اوایل آوریل است.
قیمت آتی گاز طبیعی بریتانیا (در نزدیکی این منطقه) نیز ۹ درصد افزایش یافته و به ۹۲.۹۳ پنس در هر ترم رسیده است.
ادامه تجاوزات اسرائیل به ایران از طریق افزایش قیمت انرژی، اختلال در زنجیره تأمین غذا و فشارهای تورمی بوده و اقتصاد جهانی را تهدید می‌کند. افزایش قیمت نفت، هزینه‌های تولید در بخش‌های حیاتی مانند پتروشیمی، پلاستیک و کشاورزی را افزایش می‌دهد و باعث افزایش قیمت کالاهای اساسی و مصرفی در سراسر جهان می‌شود.
کشورهای آسیایی مانند هند، ژاپن و کره جنوبی که به شدت به واردات نفت وابسته هستند با این شوک‌ها با ذخایر محدود و فشار ارزی فزاینده روبرو هستند. در اروپا که پس از قطع گاز روسیه به گاز مایع خلیج فارس روی آورد، اختلال در تنگه هرمز می‌تواند باعث افزایش شدید قیمت انرژی شود و اقتصادهای از قبل راکد را به رکود بکشاند. اسرائیل دامنه ماجراجویی و تجاوز را به زنجیره تأمین و ارزش جهانی غذا کشانده است و باید این موتور پیشرانه تجاوز توسط جامعه جهانی محکوم و متوقف شود.
